Ladki Bahin Yojana KYC Update: महाराष्ट्र शासनाची बहुचर्चित ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना’ सध्या मोठ्या चर्चेत आहे. कमी कालावधीत लाखो महिलांनी या योजनेचा लाभ घेतला असला, तरी अनेक ठिकाणी नियमांचे उल्लंघन झाल्याचे निदर्शनास आले आहे. यामुळे सरकारने या योजनेतील सर्व लाभार्थ्यांसाठी ‘KYC’ (Know Your Customer) प्रक्रिया सुरू केली असून, मोठ्या प्रमाणावर पडताळणी केली जात आहे.
KYC प्रक्रिया का सुरू झाली?
महिला व बालविकास मंत्री अदिती तटकरे यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, राज्यातील सुमारे २६.१४ लाख महिलांनी चुकीच्या पद्धतीने लाभ घेतल्याचे प्राथमिक तपासणीत आढळले आहे. यामध्ये सरकारी कर्मचारी, एकाच कुटुंबातील अनेक सदस्य आणि आर्थिक निकषांची पूर्तता न करणाऱ्या महिलांचा समावेश आहे. यामुळे, योजनेची पारदर्शकता राखण्यासाठी आणि फक्त गरजू महिलांपर्यंत लाभ पोहोचावा यासाठी ही सखोल पडताळणी सुरू करण्यात आली आहे.
पडताळणीची पद्धत आणि प्रमुख निकष
ही पडताळणी स्थानिक स्तरावर, अंगणवाडी सेविका आणि पंचायत समितीच्या अधिकाऱ्यांमार्फत केली जाणार आहे. यात खालील प्रमुख बाबी तपासल्या जातील:
- कुटुंबातील सदस्यांची संख्या: रेशन कार्डवरील माहितीची तपासणी.
- उत्पन्नाचे साधन: कुटुंबाकडे चारचाकी वाहन किंवा उत्पन्न निकषापेक्षा जास्त आहे का, याची चौकशी.
- माहेरी आणि सासरी लाभ: विवाहित मुली माहेरी आणि सासरी अशा दोन्ही ठिकाणी लाभ घेत आहेत का, हे तपासले जाईल.
- एका कुटुंबातील अनेक लाभार्थी: एका कुटुंबातून एकाच विवाहित महिलेला किंवा अविवाहित मुलीला लाभ मिळायला हवा.
कोण पात्र ठरेल आणि कोणाचे अर्ज रद्द होतील?
सरकारने स्पष्ट केले आहे की सर्व २६ लाख महिला अपात्र ठरणार नाहीत. फक्त ज्यांनी चुकीच्या पद्धतीने किंवा खोट्या माहितीच्या आधारावर अर्ज केला आहे, त्यांचे अर्ज रद्द केले जातील.
- पात्र महिला: ज्या महिला शासनाच्या सर्व निकषांची पूर्तता करतात, त्यांना काळजी करण्याची गरज नाही. पडताळणी पूर्ण झाल्यावर त्यांचे थकीत हप्ते देखील जमा केले जातील.
- अपात्र महिला: चुकीची माहिती देणाऱ्या आणि शासकीय नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्या महिलांना अपात्र ठरवले जाईल आणि त्यांचे पुढील हप्ते थांबवले जातील. शासकीय कर्मचाऱ्यांकडून तर चुकीच्या पद्धतीने घेतलेल्या लाभाची वसुलीही केली जाऊ शकते.
पडताळणी प्रक्रिया: पुणे, नाशिक आणि अहमदनगर जिल्ह्यांमध्ये संशयित लाभार्थ्यांची संख्या जास्त असल्यामुळे या ठिकाणी पडताळणी अधिक काटेकोरपणे केली जात आहे. लाभार्थ्यांनी आपल्या कागदपत्रांची तयारी ठेवावी आणि पडताळणी करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांना योग्य सहकार्य करावे, असे आवाहन करण्यात आले आहे.
या योजनेचा उद्देश गरजू महिलांना मदत करणे असल्यामुळे, पात्र महिलांना निश्चितपणे लाभ मिळत राहील. गैरसमज टाळा आणि फक्त अधिकृत माहितीवर विश्वास ठेवा.
