आजच्या डिजिटल युगात जन्माचा दाखला (Birth Certificate) हे एक महत्त्वाचे आणि अनिवार्य सरकारी कागदपत्र बनले आहे. शाळा प्रवेशापासून ते पासपोर्ट मिळवण्यापर्यंत अनेक कामांसाठी तो आवश्यक असतो. जर तुमच्याकडे जन्माचा दाखला नसेल, तर काळजी करू नका! भारत सरकारने यासाठी एक सोपी ऑनलाइन प्रक्रिया सुरू केली आहे, ज्याद्वारे तुम्ही घरबसल्या अर्ज करू शकता.
ऑनलाइन अर्ज करण्याची सोपी प्रक्रिया
१. वेबसाइटला भेट द्या:
- भारत सरकारच्या रजिस्ट्रार जनरल आणि जनगणना आयुक्त कार्यालयाच्या अधिकृत वेबसाइट crsorgi.gov.in वर जा.
२. नोंदणी करा (Registration):
- वेबसाइटच्या होमपेजवर ‘General Public Sign Up’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- फॉर्ममध्ये तुमचे नाव, मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी, राज्य, जिल्हा आणि शहर/गावाचे नाव भरा.
- ‘Register’ वर क्लिक करा. तुमच्या ईमेलवर एक व्हेरिफिकेशन लिंक येईल, त्यावर क्लिक करून खाते सक्रिय करा.
३. लॉगिन करून फॉर्म भरा:
- नोंदणी झाल्यावर, पुन्हा होमपेजवर जाऊन तुमच्या यूजर आयडी आणि पासवर्डने लॉगिन करा.
- Birth (Add Birth Registration) टॅबवर क्लिक करा.
- मुलाचे नाव, जन्म तारीख आणि वेळ, जन्म ठिकाण (रुग्णालय किंवा घरचा पत्ता), पालकांची नावे आणि ओळखपत्र क्रमांक अशी माहिती भरा.
४. आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा:
- अर्जासोबत खालील कागदपत्रांच्या स्कॅन केलेल्या प्रती अपलोड करा:
- पालकांचे आधार कार्ड किंवा ओळखपत्र
- रुग्णालयाचे जन्मपत्र किंवा डिस्चार्ज स्लिप (बाळंतपण रुग्णालयात झाले असल्यास)
- घराचा पत्त्याचा पुरावा
- बाळंतपण घरी झाले असल्यास प्रतिज्ञापत्र (Affidavit)
५. अर्ज सबमिट करा:
- सर्व माहिती आणि कागदपत्रे अपलोड झाल्यावर फॉर्म सबमिट करा.
- सबमिट केल्यावर तुम्हाला एक अर्ज क्रमांक (Application Number) मिळेल, तो जपून ठेवा. या क्रमांकाचा उपयोग तुम्ही अर्जाची स्थिती तपासण्यासाठी करू शकता.
जन्माचा दाखला कधी मिळेल?
अर्ज प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर (साधारणतः ७ ते २१ दिवसांमध्ये), तुम्ही वेबसाइटवर जाऊन तात्पुरते प्रमाणपत्र डाउनलोड करू शकता. त्यानंतर, महानगरपालिका किंवा संबंधित सरकारी कार्यालयातून तुम्हाला प्रमाणित प्रत घ्यावी लागेल.
उशिरा अर्ज केल्यास काय करावे?
- जन्माच्या २१ दिवसांच्या आत अर्ज करणे अनिवार्य आहे. जर विलंब झाला असेल, तर तुम्हाला स्थानिक महानगरपालिका, तहसील कार्यालय किंवा ग्रामपंचायतीत ऑफलाइन अर्ज करावा लागेल.
- यासाठी नोटरीकृत प्रतिज्ञापत्र, ओळखपत्रे, जन्माचा पुरावा (उदा. १० वीची मार्कशीट, आधार कार्ड) आणि पत्त्याचा पुरावा यांसारखी अतिरिक्त कागदपत्रे सादर करावी लागतील.
योग्य प्रक्रियेचे पालन केल्यास, जन्माचा दाखला मिळवणे सोपे होते. जर तुमच्याकडे जुने कोणतेही कागदपत्र नसतील, तर शपथपत्र आणि दोन साक्षीदारांची माहिती हा मुख्य आधार असतो.
